Aslı İstanbul Arkeoloji Müzelerinde bulunan Kadeş Barış Anlaşması tabletinin, Kültür Bakanlığı tarafından yapılan bir replikası, Roma Büyükelçiliği Kültür Müşaviri Rıza Haluk Soner tarafından Torino Mısır Müzesine takdim edildi. Kahire’den sonra en geniş Antik Mısır seçkisine sahip olan müzenin yenilenen Yazmalar bölümünde sergilenmeye başlanan eser büyük ilgi gördü.
Yakın Doğu’nun iki büyük gücü Anadolu’nun merkezinde doğan Hititler ile Nil havzasında gelişen Mısırlıları Lübnan Dağı eteklerinde karşı karşıya getiren savaşta taraflar yenişememiştir. Savaşın sonunda M.Ö. 1259 tarihinde yapılan barış antlaşmasına ait tablet, günümüze kadar ulaşan en eski yazılı uluslararası anlaşma örneğidir. Doğal sınırlarına ulaştıkları haliyle birbirlerini tanıyan iki büyük güç, üçüncü ülkelere karşı da birbirlerini koruma sözü vererek Yakın Doğu’da bir uluslararası düzen kurmuştur. Bu barış dönemi bölgeye huzur getirmiş, taraflar da sonuna kadar anlaşmaya sadık kalmıştır. Anlaşmanın içeriğinde, bir ülkeden diğerine siyasi iltica talebiyle sığınan kişilerin iadesi, iç isyan durumunda yardımlaşma, Mısır’ın Hititlerde egemenlik krizinde olan 3. Hattuşili’nin hanedanlığını desteklemesi gibi ülkeleri içte de rahatlatan maddeler vardır. Sonrasında Firavun 2. Ramses, Hitit prensesiyle evlenerek barış şartlarını sağlamlaştırmış, kendi ülkesindeki imar faaliyetlerine yoğunlaşmıştır. Barış Asurluların bölgeyi işgaline kadar sürmüştür.
Anlaşmanın iki versiyonunun da günümüze kadar ulaşmış olması onu özellikle değerli kılmaktadır. Mısır versiyonu tapınak duvarlarında resmedildiği haliyle görülebilirken çivi yazısı tabletteki Hitit versiyonu 1906 yılında Boğazkale’de bulunmuştur. Orijinali İstanbul’da Eski Şark Eserleri Müzesinde sergilenen tabletin bir replikası da New York’ta Birleşmiş Milletler Binasında sergilenmektedir.
Roma Büyükelçiliği Kültür ve Tanıtım Müşavirliğinin bu girişimi, aynı dönemde Nil, Fırat ve Dicle nehirleri çevresinde gelişen diğer uygarlıkların yanında daha az bilinen bir Anadolu uygarlığı olan Hititlerin dünyada tanıtımını amaçlamaktadır. Bu önemli parçanın sergilenmesi, Mısır Müzesini gezen ziyaretçilerin Türkiye’ye olan ilgisini artıracaktır.
Hititlerin bölgede bir uluslararası düzen kurduğu bu tarihin ilk barış anlaşması, aynı coğrafyada yerleşik olup bölgede barış için çalışan Türkiye’ye de otuz iki asır önceden ışık tutmakta, Ortadoğu’da barışın er ya da geç mümkün olduğunu göstermektedir.
Yazının aslı TRT İtalyanca sayfasında yayınlanmıştır.
Her hakkı saklıdır, izinsiz paylaşılmaz.
